مقدمه

 

انتخاب تجهیزات مناسب در حوزه برق صنعتی و اتوماسیون یکی از مهم‌ترین مراحل در طراحی، ساخت و اجرای سیستم‌های کنترلی است. کیفیت قطعات، هماهنگی بین اجزا، طول عمر، استانداردها، برند سازنده و حتی شرایط محیطی می‌توانند عملکرد یک مجموعه صنعتی را تحت تأثیر قرار دهند. این راهنما با هدف ارائه یک منبع کامل و قابل اعتماد تهیه شده تا به مهندسان، تکنسین‌ها، کارفرمایان و سازندگان تابلو برق کمک کند بهترین تصمیم را هنگام خرید بگیرند.

در این راهنمای جامع، هر آنچه لازم است درباره انتخاب تجهیزات برقی، کنترلی و اتوماسیون بدانید پوشش داده شده است: از انواع محصولات تا نکات فنی، تفاوت برندها، تشخیص جنس اصل، اشتباهات رایج، استانداردهای مهم، و نکاتی که اگر ندانید احتمالاً بعد از خرید دچار هزینه و مشکل خواهید شد.

 

 

فصل اول: شناخت تجهیزات اصلی در برق و اتوماسیون صنعتی

 

1. تجهیزات حفاظت و قطع و وصل

 

این دسته شامل قطعاتی است که وظیفه حفاظت از مدار و کنترل جریان را بر عهده دارند. مهم‌ترین موارد:

 

کلید مینیاتوری (MCB)

 

جهت حفاظت از مدارهای روشنایی، پریز و بارهای سبک.

نکات مهم خرید: جریان نامی، قدرت قطع، منحنی عملکرد، برند معتبر.

 

کلید اتوماتیک (MCCB)

 

برای حفاظت از بارهای سنگین، موتورهای قوی و تابلوهای صنعتی.

نکات مهم: آمپر نامی، قابلیت تنظیم، نوع تریپ، توان قطع اتصال کوتاه.

 

بی‌متال (Overload Relay)

 

برای حفاظت موتور در برابر اضافه‌بار.

نکات مهم: رنج حرارتی، سازگاری با کنتاکتور، کلاس تریپ.

 

 

فصل دوم: تجهیزات فرمان و کنترل

 

1. کنتاکتور

 

اصلی‌ترین قطعه در کنترل موتورهای سه‌فاز.

نکات مهم خرید:

جریان AC3 و AC1
ولتاژ بوبین
عمر مکانیکی
تعداد کنتاکت‌های کمکی
سازگاری با بی‌متال

 

بهتر است همیشه برندهای معتبر مانند Siemens، Schneider Electric، ABB یا LS انتخاب شوند.

 

2. رله‌ها

 

در انواع رله‌های حفاظتی، کنترل فاز، زمانی، ریلی و…

نکات مهم خرید:

نوع کاربرد
ولتاژ تغذیه
تعداد تیغه
دقت عملکرد
استانداردها

 

 

فصل سوم: تجهیزات اتوماسیون صنعتی

 

1. PLC

 

مغز سیستم کنترلی.

به‌طور کلی به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

 

PLCهای ماژولار

 

مانند Siemens S7-300 و S7-400

ویژگی‌ها: توسعه‌پذیر، مناسب پروژه‌های بزرگ، بسیار پایدار.

 

PLCهای کامپکت

 

مانند Siemens LOGO! و سری S7-1200

ویژگی‌ها: قیمت مناسب، نصب سریع، مناسب پروژه‌های متوسط و کوچک.

نکات مهم خرید PLC:

تعداد ورودی و خروجی
نوع I/O (دیجیتال یا آنالوگ)
سرعت پردازش
قابلیت شبکه
سازگاری با HMI

 

 

2. HMI

 

صفحه نمایش صنعتی جهت مانیتورینگ و کنترل.

نکات مهم:

سایز صفحه
رزولوشن
نوع صفحه (لمسی مقاومتی یا خازنی)
تعداد پورت‌ها: Ethernet، RS485، RS232
پشتیبانی از پروتکل‌ها

 

 

فصل چهارم: برندهای معتبر در بازار ایران

 

بازار ایران معمولاً چهار برند اصلی را برای اتوماسیون و برق صنعتی انتخاب می‌کند:

 

Siemens

 

کیفیت فوق‌العاده، طول عمر بالا، قابل اعتماد در پروژه‌های سنگین.

 

Schneider Electric

 

طراحی مهندسی، تنوع بالا، پایداری عالی و قیمت مناسب نسبت به کیفیت.

 

ABB

 

محصولات صنعتی سطح بالا با طول عمر زیاد.

 

LS

 

گزینه اقتصادی با کارایی مناسب برای پروژه‌های متوسط.

 

 

فصل پنجم: چگونه محصول اصل را از تقلبی تشخیص دهیم

 

بررسی لیبل و کد فنی
کنترل QR Code یا Serial Number از وب‌سایت سازنده
کیفیت ساخت، رنگ، فونت و بسته‌بندی
خرید از فروشگاه معتبر
قیمت غیرطبیعی پایین نشانه تقلب است

 

 

فصل ششم: اشتباهات رایج هنگام خرید

 

خرید محصول اشتباه به‌دلیل ندانستن جریان راه‌اندازی موتور
عدم توجه به توان قطع کلیدها
انتخاب PLC با ورودی/خروجی کمتر از نیاز
استفاده از HMI با سایز کوچک در پروژه‌های بزرگ
خرید تجهیزات بدون توجه به IP و شرایط محیطی

 

 

فصل هفتم: نکات مهم قبل از خرید

 

بررسی کامل تابلو و توان مصرف‌کننده
هماهنگی کامل بین اجزا
انتخاب برند معتبر
توجه به خدمات پس از فروش
انتخاب کابل و تجهیزات جانبی مناسب
مطالعه دیتاشیت اصلی

 

 

فصل هشتم: راهنمای انتخاب بر اساس محیط کار

 

محیط صنعتی سنگین

 

بهتر است از برندهای پرقدرت مثل Siemens استفاده شود.

 

محیط گرم یا مرطوب

 

تجهیزات با IP بالا و تهویه مناسب انتخاب شود.

 

محیط کارگاهی ساده

 

می‌توان از مدل‌های اقتصادی‌تر مانند LS استفاده کرد.

 

 

فصل نهم: نقش استانداردها در انتخاب تجهیزات

 

استانداردهای مهم شامل:

IEC – CE – UL – EN – TUV – ATEX

وجود هر یک از این استانداردها، نشان‌دهنده کیفیت و تأییدیه ساخت است.

 

 

فصل دهم: نتیجه‌گیری

 

انتخاب صحیح تجهیزات برق و اتوماسیون صنعتی یکی از کلیدی‌ترین مراحل در طراحی سیستم‌های ایمن و پایدار است. بررسی نیاز پروژه، مقایسه برندها، توجه به دیتاشیت، انتخاب تجهیزات اصل و سازگار، و خرید از فروشگاه معتبر می‌تواند تا سال‌ها از بروز هزینه‌های اضافی، خرابی سیستم، و توقف تولید جلوگیری کند.

اگر قصد خرید تجهیزات برق صنعتی و اتوماسیون دارید، پیشنهاد می‌شود همیشه قبل از تهیه محصول، دیتاشیت رسمی را بررسی کرده و از یک مرجع متخصص مشاوره بگیرید.